Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου: Η Επιτροπή παρουσιάζει τα πρώτα προφίλ χωρών για τον καρκίνο που περιλαμβάνονται στο ευρωπαϊκό μητρώο ανισοτήτων όσον αφορά τον καρκίνο

https://cancer-inequalities.jrc.ec.europa.eu/country-cancer-profiles

Σήμερα, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου στις 4 Φεβρουαρίου, η Επιτροπή και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) παρουσιάζουν τα πρώτα προφίλ χωρών για τον καρκίνο που περιλαμβάνονται στο ευρωπαϊκό μητρώο ανισοτήτων όσον αφορά τον καρκίνο και αφορούν κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ισλανδία.

Τα προφίλ δείχνουν ότι οι χώρες της ΕΕ δαπάνησαν ένα αξιόλογο ποσό ύψους σχεδόν 170 δισ. ευρώ για την αντικαρκινική περίθαλψη (το 2018). Ένα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει μακράν η συνηθέστερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Υπάρχουν επίσης μεγάλες ανισότητες όσον αφορά τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο μεταξύ και εντός των χωρών της ΕΕ. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από τον διαφορετικό βαθμό έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου, αλλά και από τη διαφορετική ικανότητα των συστημάτων υγείας να παρέχουν σε εύθετο χρόνο και δωρεάν πρόσβαση σε έγκαιρη διάγνωση και σε υψηλής ποιότητας αντικαρκινική περίθαλψη και θεραπεία. Τα προφίλ αποδεικνύουν ότι ο εντοπισμός των προκλήσεων και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες όσον αφορά τον καρκίνο.

Τα προφίλ παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της διάσκεψης υψηλού επιπέδου στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου με τίτλο «Διάσκεψη για τον καρκίνο — Ισότητα, αριστεία και καινοτομία: σύγχρονη αντικαρκινική περίθαλψη για όλους», η οποία συνδιοργανώνεται από την Επιτροπή και τη σουηδική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Περαιτέρω ευρήματα από τα προφίλ των χωρών για τον καρκίνο

Τα προφίλ αναδεικνύουν άλλα σημαντικά στοιχεία:

• Ο καρκίνος, που ευθύνεται για το 26% των συνολικών θανάτων, είναι η δεύτερη αιτία θνησιμότητας στην ΕΕ μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
• Η διαφορά στα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο μεταξύ των χωρών είναι σχεδόν διπλάσια, ενώ οι σχετικές αποκλίσεις μεταξύ των φύλων είναι μεγάλες.
• Στη θνησιμότητα από καρκίνο οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες είναι εκτεταμένες. Το φαινόμενο αυτό εξηγείται εν μέρει από τη διαφορετική έκθεση σε παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ ή η ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι γενικοί παράγοντες κινδύνου τείνουν να είναι πιο διαδεδομένοι στους άνδρες και στις ομάδες χαμηλού εισοδήματος και χαμηλού μορφωτικού επιπέδου.
• Όσον αφορά την παροχή υψηλής ποιότητας αντικαρκινικής περίθαλψης, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες της ΕΕ διαφέρουν. Ορισμένες χώρες έχουν επαρκή εξοπλισμό, αλλά αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε ειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό, ενώ άλλες χώρες έχουν μεγάλο αριθμό ειδικευμένων ιατρών, αλλά δεν διαθέτουν, π.χ., εξοπλισμό ακτινοθεραπείας.
• Οι δαπάνες για την πρόληψη αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μόνο το 3,4% των συνολικών δαπανών για την υγεία.

Δράσεις για την καταπολέμηση των ανισοτήτων σε επίπεδο ΕΕ

Σε χρόνο ρεκόρ, η Επιτροπή έχει ήδη πραγματοποιήσει πολλές δράσεις του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου. Πιο πρόσφατα, στις 23 Ιανουαρίου, η Επιτροπή δρομολόγησε την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία απεικόνισης του καρκίνου για τη στήριξη των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, των ερευνητικών ιδρυμάτων και των φορέων καινοτομίας με στόχο τη βέλτιστη χρήση καινοτόμων και βασιζόμενων σε δεδομένα λύσεων για τη θεραπεία και την περίθαλψη του καρκίνου.

Η νέα σύσταση του Συμβουλίου για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο ενός νέου χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ συστήματος προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου, το οποίο επιδιώκει να προσφέρει προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου στο 90% των επιλέξιμων Ευρωπαίων, ενώ έχει επεκταθεί προκειμένου να καλύπτει τον καρκίνο του πνεύμονα, του προστάτη και, υπό ορισμένες συνθήκες, του στομάχου.

Οι εργασίες θα συνεχίσουν με στόχο να υλοποιούν περισσότερες από 30 δράσεις το επόμενο έτος. Μεταξύ των κύριων πρωτοβουλιών, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τους καρκίνους που προλαμβάνονται με εμβολιασμό, μαζί με επικαιροποίηση της σύστασης του Συμβουλίου του 2009 για περιβάλλον χωρίς καπνό, ώστε να αυξηθεί η προστασία των πολιτών από τον καπνό και να διευκολυνθεί η επίτευξη του στόχου για μια γενιά χωρίς καπνό έως το 2024.

Ιστορικό

Για την πρώτη έκδοση, την 1η Φεβρουαρίου 2023, καταρτίστηκαν, με τη βοήθεια του ΟΟΣΑ, συνολικά 29 προφίλ χωρών για τον καρκίνο (ΕΕ-27, Ισλανδία και Νορβηγία). Τα προφίλ χρησιμεύουν ως εργαλείο για τον εντοπισμό των ανισοτήτων στην πρόληψη και την περίθαλψη του καρκίνου. Αναδεικνύουν τα βασικά επιτεύγματα, τις προκλήσεις και τις ανισότητες στο εσωτερικό κάθε χώρας και συγκρίνουν τα ευρήματα για τις επιμέρους χώρες με την κατάσταση που επικρατεί στο σύνολο της ΕΕ. Τα προφίλ μπορούν να στηρίξουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και να συμβάλουν στην καθοδήγηση των επενδύσεων και των παρεμβάσεων σε περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου αποτελεί βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας που ανακοίνωσε η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν το 2020. Το σχέδιο αυτό, το οποίο δρομολογήθηκε το 2021, παρουσιάζει μια νέα προσέγγιση της ΕΕ για την πρόληψη, τη θεραπεία και την περίθαλψη του καρκίνου στο πλαίσιο ολοκληρωμένης και πολυσυμμετοχικής προσέγγισης η οποία βασίζεται στην ενσωμάτωση της υγείας σε όλες τις πολιτικές. Προτείνει 10 εμβληματικές πρωτοβουλίες και πολλαπλές δράσεις που καλύπτουν ολόκληρη την πορεία της νόσου.