ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ»

ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:
Το Πρόγραμμα «Κοινωνική Καινοτομία» στοχεύει στην εφαρμογή καινοτόμων ιδεών, προϊόντων, υπηρεσιών, τεχνολογιών, μοντέλων (για οργάνωση, διακυβέρνηση, ενδυνάμωση και ανάπτυξη ικανοτήτων) και στρατηγικών για την αντιμετώπιση κοινωνικών προσκλήσεων και τη δημιουργία νέων σχέσεων και συνεργασιών ανάμεσα σε κοινωνικούς και άλλους εταίρους.

Στοχεύει, παράλληλα, στην καλλιέργεια κουλτούρας για Κοινωνική
Καινοτομία, την εφαρμογή δηλαδή καινοτομίας, η οποία εμπεριέχει
κοινωνική διάσταση, τόσο ως προς τους στόχους της όσο και ως
προς τα μέσα που χρησιμοποιεί.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:

Η συνεχώς αυξανόμενη αναγνώριση των κοινωνικών πτυχών που υπάρχει στις υφιστάμενες μείζονες προκλήσεις ανά το παγκόσμιο (όπως η καταπολέμηση της φτώχειας, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η γήρανση του πληθυσμού, η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή ασφάλεια, κ.α.), έχει οδηγήσει σταδιακά, κατά τα τελευταία χρόνια, στην ανάδειξη της σημαντικότητας που έχει η Κοινωνική Καινοτομία για την αντιμετώπιση βασικών κοινωνικών προβλημάτων και προκλήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινωνική Καινοτομία αναφαίνεται ως μια από τις βασικές οδούς διερεύνησης και επίτευξης των βασικών στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομίας. Αναδεικνύεται, δε, εμφανώς και μέσα από συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που υποστηρίζονται από την Εμβληματική Πρωτοβουλία «Ένωση Καινοτομίας», όπως η «Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα ενάντια στη Φτώχια», «η Ψηφιακή Ατζέντα για την Ευρώπη» και η σύμπραξη καινοτομίας για «Ενεργή και Υγιή Γήρανση», καθώς και το Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ε.Ε. για Έρευνα και Καινοτομία «Ορίζοντας 2020».

Με τον όρο «κοινωνική καινοτομία» γίνεται αναφορά στην ανάπτυξη νέων ιδεών, προϊόντων, υπηρεσιών, τεχνολογιών, μοντέλων (οργάνωση, διακυβέρνηση, ενδυνάμωση και ανάπτυξη ικανοτήτων) και στρατηγικών που μπορούν να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων, δημιουργώντας, ταυτόχρονα νέες σχέσεις και συνεργασίες ανάμεσα σε κοινωνικούς και άλλους εταίρους. Η κοινωνική πτυχή των Έργων είναι διττή και έγκειται τόσο στην προσέγγιση / μέθοδο που υιοθετείται για την υλοποίηση, όσο και στον κοινωνικό χαρακτήρα που έχουν τα αποτελέσματά τους (επίτευξη κοινωνικών στόχων).

Η κοινωνική καινοτομία πραγματώνεται, κατά κανόνα, με τη συμμετοχή όλων των τομέων δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένου (i) του δημόσιου τομέα, (ii) του ιδιωτικού τομέα και της αγοράς, (iii) των επιχειρήσεων και οργανισμών κοινωνικού χαρακτήρα, αλλά και(iv) της ιδιωτικής πρωτοβουλίας κοινωνικά ενεργών ατόμων και
επιχειρηματιών.
Ειδικότερα, η κοινωνική καινοτομία1, πραγματώνεται, κατά κανόνα,
μέσα από προσεγγίσεις:
– Ανοικτές, σε ό,τι αφορά την ανταλλαγή και την ιδιοκτησία της
γνώσης.
– Δια-θεματικές και ολοκληρωμένες, με γνώμονα την επίλυση του
προβλήματος.
– Συμμετοχικές και ενδυναμωτικές, ως προς τον ρόλο των πολιτών
και των χρηστών.
– Καθοδηγούμενες από την ανάγκη / ζήτηση, παρά την προσφορά.
– Συγκεκριμένες και προσαρμοσμένες στις εξειδικευμένες ανάγκες
της κάθε περίπτωσης.

Το Πρόγραμμα “Κοινωνική Καινοτομία” επικεντρώνεται στην προώθηση έργων για σχεδιασμό και ανάπτυξη κοινωνικής καινοτομίας, η οποία σχεδιάζεται για την αντιμετώπιση μιας αναγνωρισμένης νέας ή μη επαρκώς καλυπτόμενης κοινωνικής ανάγκης στην Κύπρο. Τα έργα, πέραν της αναγνώρισης και της ανάλυσης του προβλήματος και την επινόηση της ιδέας, θα πρέπει υποχρεωτικά να προχωρούν στο στάδιο της εφαρμογής της λύσης.

Τα έργα θα πρέπει να τεκμηριώνουν τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης του δεδομένου προβλήματος από υπάρχουσες λύσεις και να δημιουργούν μια μετρήσιμη βελτίωση, σε όρους αποτελεσμάτων, των συνθηκών της κοινωνικής ομάδας στόχου. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ενισχύουν τη δράση των δικαιούχων φορέων που συμμετέχουν στο δίκτυο και να διευκολύνουν και να ενδυναμώνουν τη δημιουργία νέων ρόλων και σχέσεων ανάμεσα σε κοινωνικούς και άλλους εταίρους, αναπτύσσοντας εργαλεία και ικανότητες ή/και οδηγώντας σε καλύτερη χρήση των εργαλείων και πόρων. Τέλος, θα πρέπει να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων που θα προκύψουν μέσα από το έργο σε βάθος χρόνου.

Ειδικότερα, ο σχεδιασμός των Έργων Κοινωνικής Καινοτομίας
αναμένεται ότι θα βασίζεται, μεταξύ άλλων στα ακόλουθα
χαρακτηριστικά:
• Καινοτομία:
– Κοινωνική Ανάγκη – Το Έργο απευθύνεται σε ένα συνήθως μη
αντιμετωπιζόμενο ή μη επαρκώς καλυπτόμενο κοινωνικό
πρόβλημα ή ανάγκη της κοινωνίας.
– Λύση – Το Έργο τεκμηριώνει τη δυνατότητα αντιμετώπισης της
εν λόγω κοινωνικής ανάγκης με τρόπο μετρήσιμο και πιο
αποτελεσματικό από άλλες υπάρχουσες λύσεις.
– Υλοποίηση – Το Έργο υλοποιείται μέσω μιας νέας φύσης
συνεργασίας ή μηχανισμού διακυβέρνησης ή/και με τη συμμετοχή μη συνηθών παικτών και συμμετεχόντων.
• Σκοπός:
– Το Έργο στοχεύει στην αντιμετώπιση μιας κοινωνικής
πρόκλησης ή υπάρχουσας ανάγκης της κοινωνίας.
• Εργαλεία / Μέσα:
– Εντοπίζεται κοινωνικός χαρακτήρας ή διάσταση στον τρόπο
διασφάλισης των ανθρώπινων, οικονομικών, τεχνικών ή/και
διοικητικών πόρων που χρησιμοποιούνται για το Έργο.
• Συμμετοχή:
– Το Έργο έχει έντονο το στοιχείο της εμπλοκής και συνεργασίας
των εμπλεκόμενων φορέων και τελικών χρηστών.
• Κλιμάκωση / Επέκταση:
– Έχοντας υπολογίσει την προστιθέμενη αξία και το όφελος που
θα προκύψει από το Έργο, τα εν λόγω στοιχεία αξιοποιούνται
για της σκοπούς του Έργου ή της όφελος άλλων
πρωτοβουλιών και Έργων.
– Τεκμηριώνεται η δυνατότητα επέκτασης της εφαρμογής του
Έργου σε περιφερειακό, τομεακό ή/και εθνικό επίπεδο.
• Βιωσιμότητα:
– Τεκμηριώνεται η διασφάλιση της βιωσιμότητας των
δραστηριοτήτων ή/και της λύσης που προκύπτουν μέσα από το
Έργο σε βάθος χρόνου.
Καθώς το Πρόγραμμα «Κοινωνική Καινοτομία» εντάσσεται στον
«Πυλώνα ΙΙ – «Αειφόρο Σύστημα ΕΤΑΚ» της ΣΕΕ, δεν θα
ακολουθηθεί θεματικός προσανατολισμός στην επιλογή των Έργων,
αλλά θα υιοθετηθεί η προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω. Στο
πλαίσιο αυτό, τα Έργα δύναται να τυγχάνουν εφαρμογής σε ένα ή
περισσότερα θεματικά πεδία. Επιπρόσθετα, το Πρόγραμμα δύναται
να αξιοποιηθεί και για θέματα με κοινωνικές διαστάσεις, τα οποία
σχετίζονται άμεσα με το κυπριακό πρόβλημα ή/και μια ενδεχόμενη
λύση.
Με βασικό σκοπό την ενίσχυση της δημιουργίας νέων ρόλων και
σχέσεων ανάμεσα σε φορείς για τη στόχευση του συγκεκριμένου
κοινωνικού προβλήματος, η δημιουργία Δικτύου Συνεργασίας για την
υλοποίηση των Έργων Κοινωνικής Καινοτομίας είναι υποχρεωτική. Η
ύπαρξη Δικτύου Συνεργασίας, διευκολύνει, παράλληλα, την ύπαρξη
τεχνογνωσίας για ανάπτυξη των νέων εργαλείων και ικανοτήτων,
διασφαλίζοντας, την ίδια στιγμή, την άμεση πρόσβαση και αποδοχή
της λύσης από την κοινωνική ομάδα στόχου.
Ο Ανάδοχος Φορέας του Έργου, ο οποίος αναλαμβάνει ρόλο ηγετικό
και καθοδηγητικό για τις δραστηριότητες του Έργου, προέρχεται από
ή/και εκπροσωπεί την κοινωνική ομάδα στόχου του Έργου. Σκοπό
αυτού, αποτελεί η ενεργός και καθοριστική εμπλοκή της κοινωνικής
ομάδας στόχου, ώστε η νέα ιδέα / προϊόν / υπηρεσία / τεχνολογία /
μοντέλο / στρατηγική που θα παραχθεί μέσα από το έργο να είναι
πλήρως ευθυγραμμισμένη με τις πραγματικές της ανάγκες.
Παράλληλα, με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η αποδοχή της λύσης
που θα προκύψει από την κοινωνική ομάδα στόχου, καθώς και η
δυνατότητα εφαρμογής της λύσης στο πλαίσιο του Έργου.
Στα Έργα, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν μέσα από το Πρόγραμμα, η
ευρεία διάδοση των αποτελεσμάτων έρευνας του Έργου αποτελεί
υποχρεωτικό παραδοτέο και θα πρέπει να τεκμηριώνεται επαρκώς.

ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ:
Οργανισμοί Έρευνας, Επιχειρήσεις, Άλλοι Φορείς

Ανάδοχος Φορέας ενός Έργου μπορεί να είναι Οργανισμός που
εμπίπτει στην Κατηγορία «Γ. Άλλοι Φορείς», ο οποίος έχει την μόνιμη
του έδρα στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία (εξαιρούνται οι περιοχές των Βρετανικών Βάσεων). Δικαίωμα Συμμετοχής ως Συνεργαζόμενοι Φορείς έχουν Οργανισμοί Έρευνας, Επιχειρήσεις (Μικρή, Μεσαία, Μεγάλη, Σύνδεσμος Επιχειρήσεων) ή/και Άλλοι Φορείς με μόνιμη έδρα στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία (εξαιρούνται οι περιοχές των
Βρετανικών Βάσεων).
Το Δίκτυο Συνεργασίας πρέπει να απαρτίζεται κατ’ ελάχιστο από τον
Ανάδοχο Φορέα και έναν Συνεργαζόμενο Φορέα.
Επιτρέπεται η συμμετοχή Ερευνητικών Φορέων του Εξωτερικού ως
Συνεργαζόμενοι Φορείς στο Δίκτυο Συνεργασίας.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΈΡΓΟΥ:
Βιομηχανική Έρευνα ή/και Πειραματική Ανάπτυξη ή/και Καινοτομία.
Οι Προτάσεις Έργου που θα υποβληθούν θα πρέπει να έχουν ιδιαίτερη έμφαση σε δραστηριότητες Πειραματικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΝ: 12 – 36 Μήνες.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ:
2,500,000 Ευρώ.
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΝΑ ΕΡΓΟ:
€ 100.000
Η μέγιστη ένταση ενίσχυσης εξαρτάται από την κατηγορία των
δικαιούχων και τις δραστηριότητες του Έργου, όπως αυτές ορίζονται
σε ειδικό κεφάλαιο στην παρούσα Προκήρυξη.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ:
Αμοιβές Προσωπικού, Δαπάνες για Ερευνητικούς Φορείς Εξωτερικού
(έως 15%), Δαπάνες για Όργανα και Εξοπλισμό, ή/και Δαπάνες για
Αγορά Υπηρεσιών (έως 10%), Δαπάνες για Μετακινήσεις στο
Εξωτερικό, Αναλώσιμα, Ειδικά Έξοδα, Υπερκεφαλικά (20%).

Επίσης, οι επιλέξιμες δαπάνες για τους Ανάδοχους Φορείς, οι οποίοι πληρούν τον ορισμό της Μικρομεσαίας Επιχείρησης, περιλαμβάνουν δαπάνες για Δραστηριότητες Καινοτομίας για ΜμΕ

Αναμένεται η ανακοίνωση συνολικά τριών (3) Προσκλήσεων
Υποβολής Προτάσεων του Προγράμματος κατά τη διάρκεια της
προγραμματικής περιόδου 2015-2020.
Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζεται η ανακοίνωση της πρώτης
πιλοτικής Πρόσκλησης του Προγράμματος εντός του 2016.
Το ΙΠΕ δύναται να τροποποιήσει τον αριθμό των προσκλήσεων
ανάλογα με την εξέλιξη των Προγραμμάτων.